Een ijzersterk brein
Zo dom als het achtereind van een varken? Integendeel! Varkens zijn bijzonder intelligente dieren. Hun cognitieve vaardigheden zijn te vergelijken met die van een kind van vier jaar. Bovendien zijn varkens van nature erg nieuwsgierig én goed te trainen.
Verstoppertje
Met die wetenschap in zijn achterhoofd sloeg een Britse onderzoeker aan het experimenteren. Hij ontdekte onder meer dat varkens heel goed voedselplekken kunnen onthouden. Op verschillende plekken verstopte hij diverse hoeveelheden lekkernijen. Na verloop van tijd wisten de varkens uit zijn onderzoek nog feilloos waar ze het meeste voedsel konden terugvinden.
Spiegeltje, spiegeltje
Een andere onderzoeker ontdekte dat varkens de werking van een spiegel snappen. En dat hebben ze een stuk sneller door dan mensen. Biggen van slechts zes weken oud begrijpen al dat het beeld in een spiegel niet het echte beeld is. Mensenbaby’s doen daar maanden over. In een experiment zag een jong varken in een spiegel een bak met voer staan. De spiegel was zo neergezet dat de voerbak zelf niet direct zichtbaar was. Desondanks had het varkentje al binnen een paar uur door waar hij het echte voedsel precies kon vinden.
Natuurlijk nestgedrag
Varkens bouwen een veilig en warm nest voor hun jongen. In de natuur graaft een zeug daarvoor met haar poten en snuit eerst een ondiepe kuil, die ze vervolgens bedekt met zacht materiaal. Tot slot trekt ze nog wat takken over het nest voor extra beschutting.
Dit nestgedrag ligt stevig verankerd in het brein van het varken. Dat blijkt uit een onderzoek van een Nederlandse wetenschapper. Een zeug die al drie keer had geworpen in een traditioneel kraamhok kreeg een grote hoeveelheid nestmateriaal aangeboden in de vorm van balen stro en jutezakken. Daar ging ze ruim een dag voor het werpen mee aan de slag en ze bouwde een groot nest, net zoals ze in het wild zou doen.
In voor een spelletje?
Wist je dat je met varkens zelfs een computerspelletje kunt spelen? In de jaren 90 werd in Amerika een joystick ontwikkeld speciaal voor varkens, waar ze eenvoudige games mee konden aansturen.
In Nederland maakten de Universiteit van Wageningen en de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht in 2011 een iPad-spel, waar mensen én varkens mee kunnen spelen. In Pig Chase, zoals de game heet, spelen de varkens op een groot touchscreen die ze met hun neus bedienen, terwijl jij gelijktijdig het spel op je tablet speelt.
Samen sta je sterk
Varkens zijn niet alleen intelligente dieren, ze zijn ook zeer sociaal. Ze verblijven graag bij elkaar in de buurt en zoeken elkaar veel op. Ze eten, slapen en spelen zo veel mogelijk met elkaar.
Varkens beschikken over empathische vermogens. Ze nemen de emoties van hun hokgenoten over. Omringd door gelukkige, blije soortgenoten voelt een varken zich zelf ook op zijn gemak en gaat hij meer spelen. Zijn de andere dieren gestrest? Dan zal een varken dat gevoel snel overnemen en gaat hij uit ongemak vaker poepen.
Varkens begrijpen elkaars gedrag en snappen de intenties van een ander. Daar kunnen ze handig gebruik van maken en dat doen ze ook gerust. Ze schromen niet om hun soortgenoten te slim af te zijn als het aankomt op het zoeken of verdelen van eten.
Schoon en fris
Een varkentje wassen? Niet nodig! Varkens zijn schoner en hygiënischer dan je denkt. Ze zijn van zichzelf zindelijke dieren. Een varken zal nooit zijn behoefte doen op zijn slaapplek of op de plek waar hij eet. Die zaken houdt hij strikt gescheiden van elkaar. Om zijn grote of kleine boodschap te doen, zoekt een varken een afgelegen plekje op, ver van zijn nest.
Kleinste kamertje
Kees Scheepens, beter bekend als de varkensfluisteraar, ontwierp een heus varkenstoilet. In zijn stal plassen en poepen biggen in aparte hokjes. Om dat voor elkaar te krijgen, zet hij de trainbaarheid van het varken in. Het lukt hem daardoor biggen al binnen vijf dagen volledig zindelijk te maken. De urine en vaste mest vangt hij gescheiden op en zet hij in als meststof op bijvoorbeeld akkers. Zo dragen Scheepens’ varkens optimaal bij aan de kringlooplandbouw.
Een verfrissende duik
Dat een varken graag in de modder duikt, is geen geheim. Een varken kan immers niet zweten en moet daardoor op een andere manier aan zijn verkoeling zien te komen. Een modderpoel is daarvoor de ideale oplossing. Het is bovendien een mooie manier om zichzelf te beschermen tegen zonnebrand. Dat een varken de modder ook opzoekt om schoon te worden, is echter bij minder mensen bekend.
Na een bad laat een varken de modder aan zijn lijf rustig opdrogen om het er vervolgens nauwkeurig af te schuren. Hierdoor gaan de insecten en luizen die in zijn vacht leven dood. Het varken wordt dus in eerste instantie misschien vies door de modder, maar komt er uiteindelijk schoner uit. Een modderbad als opfrisbeurt dus. En vooruit, ook omdat het een leuk spelletje is!
Knormunicatie
De ene knor is de andere niet: een varken kan liefst 26 verschillende geluiden maken om een boodschap te uiten of zijn gevoel duidelijk te maken.
Knorren is natuurlijk het bekendste, maar heb je een varken al eens horen gillen of grommen? Ergernis, tevredenheid, woede en pijn: voor elke emotie heeft een varken een uniek geluid.
Een korte knor betekent een blije big
Hoe korter de knor, hoe beter het varken in zijn vel zit. Dat ontdekten wetenschappers uit acht Europese landen. Ook een muzikale knor die hoog begint en laag eindigt, betekent dat het varken zich goed voelt. In stressvolle situaties, zoals een gevecht tussen biggen, laten varkens juist een hoge, langdurige knor horen.
Uitstekend gehoor
Varkens hebben een uitstekend gehoor. Hun grote oorschelpen versterken de geluiden die het oor opvangt. De oorschelp gaat over in een gehoorgang, waarvan je het begin nog kunt zien.
Het gehoorbereik van varkens loopt van 42 hertz tot 40,5 kilohertz, wat inhoudt dat ze vooral hoge tonen goed kunnen waarnemen. Maar ook andere geluiden horen ze aanzienlijk beter dan de mens. Op vijftig meter afstand kunnen ze al een klein geluidje horen. Als je een varken gaat voeren, hoef je hem dan ook niet te roepen. Het openscheuren van de zak is voldoende om de aandacht te trekken.
Even lekker achter de oren krabben
De oren van varkens zijn erg gevoelig. Van harde geluiden houden varkens dan ook niet. Wat ze juist wel fijn vinden, is om zacht of juist stevig rond de oren gekrabd te worden.
Tot slot kun je aan de stand van de oren zien hoe een varken zich voelt. Staan de oren gespitst en gericht naar een bepaald geluid en kijken ze ook naar dat geluid, dan is een varken gespannen en alert. Zijn de oren ontspannen, dan kun je ervan uitgaan dat het hele varken ontspannen is.
Zo dom als een varken of zo slim als een varken?
Het gezegde luidt: “zo dom als het achtereind van een varken” Met dit spreekwoord wordt bedoeld dat iemand of iets erg dom is. Maar klopt dit wel? Volgens onderzoek namelijk niet.
Verschillende onderzoeken tonen aan dat de cognitieve vaardigheden van een varken vergelijkbaar zijn met die van kinderen van ongeveer vier jaar oud. Als mensen gevraagd worden om slimme dieren te noemen, denken ze vaak aan varkens, naast mensapen en dolfijnen. Hierdoor staat het varken bekend als een sociaal en intelligent dier.
Intelligent en sociaal: Varken als kunstenaar
Een varken is een heel intelligent dier en is ook goed te trainen. Toch zijn er niet veel varkens die als kunstenaar aan het werk zijn.
Pigcasso, een varken uit Zuid Afrika, dat werd ‘gered’ van de slachterij kreeg schilderles en maakte diverse schilderijen die veel geld opleverden. Het varken leerde het schilderen door middel van positieve beloning met voer.
Schilderen is een activiteit dat de cognitieve vaardigheden stimuleert, maar of een varken dat ook zonder beloning zou doet is de vraag. Onderzoekers geven aan dat varkens wel creatief zijn en dat is ook te zien aan de schilderijen die het varken heeft gemaakt.
Een van de unieke schilderij gemaakt door het varken Pigcasso leverde maar liefst €23.000 op.
(Bron: Nat Geo WILD)
