Van wild zwijn naar gezelschapsdier
- 4 miljoen jaar geleden
In Zuidoost-Azië ontstaat het wilde zwijn - 2 miljoen jaar geleden
Het wilde zwijn vestigt zich op het vasteland van Eurazië - 1 miljoen jaar geleden
Het Europese zwijn scheidt zich van het Aziatische zwijn - 10.000 tot 100.000 jaar geleden (IJstijd)
De genetische variaties van het zwijn verminderen sterk. Alleen in Zuid-Europa weten populaties zich in stand te houden. - 9.000 jaar geleden
In Azië en het Midden-Oosten begint de domesticatie van het wilde zwijn. Vroege landbouwers nemen het in Anatolië gefokte varken mee naar Europa - Vanaf 1750 (Industriële Revolutie)
Het Europese varken wordt gekruist met het Chinese varken, vanwege de superieure vleeskwaliteit, de goede zorgen van de zeugen voor hun jongen en de grote worpen - 20e eeuw
De varkenshouderij wordt steeds verder geprofessionaliseerd
Steeds meer hobbyisten houden varkens als gezelschapsdier
Varkens worden opnieuw ingezet voor onderhoud van bos, akker, grasland en heidevelden
Het varken door de jaren heen
Noord-Brabant: hét domein van het Nederlandse varken
De helft van alle varkens in Nederland bevindt zich in de provincie Noord-Brabant. Waarom is juist dit deel van het land zo in trek bij varkensboeren? De verklaring is eenvoudig: Noord-Brabant bestaat voor een groot deel uit zandgronden
Voor het houden van melkvee of het bedrijven van akkerbouw is vruchtbare grond nodig. De vaak schrale bodems die veel in Noord-Brabant te vinden zijn, zijn daarvoor niet geschikt. Voor een varken is dat echter geen probleem: die redt zich prima op deze zandgronden.
De vele water- en snelwegen die Noord-Brabant rijk is en de gunstige ligging ten opzichte van de grote afzetgebieden Frankrijk en Duitsland dragen eveneens bij aan de keuze van Brabantse agrariërs om varkens te houden.
Varkensfacts
- Er bestaan circa 300 verschillende varkensrassen
- Het Göttinger varken is het kleinste varkensras ter wereld en weegt zo’n 45 kilogram
- Het grootste varkensras is het reuzenboszwijn; een beer kan wel 275 kilogram wegen
- Gemiddeld weegt een vleesvarken 120 kilogram
- Het geslacht gewicht van een vleesvarken is circa 96 kilogram
- Een vleesvarken levert ruim 65 kilogram aan vlees of vleesproducten voor consumptie op
- Ruim een derde van zijn voedsel zet een varken om in vlees
- Een varken kan gemiddeld 12 jaar worden, kleinere soorten kunnen wel 20 jaar oud worden
- Varkens hebben 26 verschillende geluiden om met elkaar te communiceren
- Circa 19 uur per dag doet een varken niets anders dan rusten
- Een varken besteedt 20 minuten per dag aan eten en drinken
- Zo’n 4 uur per dag speelt of wroet een varken of verkent het de omgeving
- Een zeug kan per keer tot wel 12 biggen werpen
- De draagtijd van een zeug bedraagt 3 maanden, 3 weken en 3 dagen
- Een varken kan zo’n 17,5 kilometer per uur rennen, een everzwijn kan wel 55 kilometer per uur halen
- Behalve rennen kunnen varkens ook zwemmen, ze kunnen zelfs duiken
Wist jij dit?
Varkensvlees onder de armen hebben
De Nederlandse taal kent veel spreekwoorden en gezegden waarin varkens of zwijnen voorkomen. ‘Dat slaat als een tang op een varken’ en ‘dat varkentje wassen’ ken je ongetwijfeld. Maar weet je ook wat er bedoeld wordt als iemand twee ruggen uit een varken wil snijden? Of wat er aan de hand is als je je tussen zwijn en big bevindt? En is het een compliment als je hoort dat je varkensvlees onder de armen hebt?
Betrouwbaar en optimistisch, maar ook naïef en verwaand
In de Chinese astrologie heeft ieder sterrenbeeld zijn eigen teken dat gelijk is aan een dier. Elk dier staat voor een bepaalde gedragsuiting, met een goede balans van positieve en negatieve kanten. Het varken is één van de in totaal twaalf dieren binnen de Chinese astrologie en staat voor betrouwbaar, sensueel en optimistisch, maar ook voor naïef en verwaand.
Als je geboren bent in 1923, 1935, 1947, 1959, 1971, 1983, 1995, 2007 of 2019 ben je geboren in het jaar Varken. Het volgende jaar van het Varken is in 2031.
Een goed gespekte toekomst
Voor de gemiddelde man of vrouw was het vroeger niet gebruikelijk om geld te sparen. In het voorjaar kochten arbeidersgezinnen daarom vaak voor een klein bedrag een biggetje. Het varkentje was niet kieskeurig en scharrelde zelf van etensresten zijn maaltijden bij elkaar. Een half jaar later was de big uitgegroeid tot een flink varken en kon het gezin er de hele winter van eten. Een karbonade of ham was destijds bovendien een uitstekend ruilmiddel. Een goede investering dus, zo’n big!
Een varken was vroeger een teken van welvaart en stond symbool voor geluk. Die symboliek zie je terug in het spaarvarken dat bij veel mensen thuis staat: een veilige manier om je geld te bewaren en de zekerheid van een goed gespekte toekomst.
Piggy bank
Maar er is nog een andere verklaring waarom er spaarvarkens zijn en niet bijvoorbeeld spaarhamsters of spaarkoeien. Daarvoor moeten we terug naar de middeleeuwen. In die tijd werden potjes van een bepaalde kleisoort gebruikt om van alles in te bewaren. Die specifieke kleisoort heette in het oud-Engels pygg. Van pygg naar piggy is een kleine stap. De piggy bank, oftewel het spaarvarken, was geboren.
Psst ... zo krijg je de krul uit de staart
Roze, knorren en een krulstaart. Varkens hebben een aantal zeer kenmerkende eigenschappen, en de krul in de staart hoort daar zeker bij. Toch is het niet zo dat álle varkens een krulstaart hebben.
Bij wilde zwijnen zie je bijvoorbeeld alleen maar steile staarten die nooit krullen. Dreigt er gevaar of is er grote opwinding, dan zet een wild zwijn zijn staart loodrecht omhoog en gaat er als een haas vandoor. Ook bij hangbuikzwijnen en andere minivarkens zie je nooit een krul in de staart.
De krulstaart is genetisch dominant boven een rechte staart, en daardoor zie je bij de meeste varkens wel die mooie krul. Slechts één van de ouderdieren hoeft een krulstaart te hebben, om dit kenmerk aan hun biggen door te geven. De krulstaart blijft daardoor onlosmakelijk verbonden aan het varken.
Ontkrullen
Wist je dat je een varken met één simpele beweging zijn staart volledig kan laten ontkrullen? In dit grappige filmpje toont een Britse boer zijn geheime truc:
Een citroenvarkentje voor geluk
Voor geluk in het nieuwe jaar is een citroenvarkentje een must!
Je maakt dit grappige varkentje heel simpel. Prik vier tandenstokers in een citroen. Dit zijn de poten van het varken. Maak vervolgens inkepingen bovenop voor de oren en snijd een flinke gleuf voorin waarmee je de bek maakt. Steek twee kruidnagels in de citroen die de ogen voorstellen en vorm met een stukje aluminiumfolie de staart. En tot slot, het belangrijkste: schuif een muntje in zijn bek.
Met dit citroenvarken begin je het nieuwe jaar goed en help je het geluk een handje. Waar dit verhaal exact zijn oorsprong vindt, is onduidelijk. Maar baat het niet, schaadt het niet. Bovendien: het is toch een prachtig plaatje?
Koploper in duurzame voedselproductie
De Nederlandse varkenshouderij maakt een transitie door naar een duurzame en transparante topsector, die zorg draagt voor een vitale leefomgeving, een gezond milieu en lekkere en gezonde voeding.
Een sector die wereldwijd vooroploopt als het gaat om voedselkwaliteit, diergezondheid, dierenwelzijn en CO2-footprint. En bovendien een cruciale rol vervult in de duurzame kringlooplandbouw, die wij in ons land nastreven. Het varken is cruciaal in de kringlooplandbouw en er gaat niets van het dier verloren; alles wordt benut.