Als het maar goed ruikt
Wat eten varkens? Alles! Een varken is een echte omnivoor en absoluut niet kieskeurig als het op eten aankomt. Zowel van planten en vruchten als vlees en insecten geniet een varken evenveel. Ook eikels, paddenstoelen, larven en aas zijn allemaal welkom op het menu.
Als het goed ruikt, en dat doet het al snel voor een varken, wordt het verorberd. Het allesetende varken is daarom bij uitstek geschikt om voedselverspilling tegen te gaan.
Scharrelvarken
Vroeger werd het varken daar ook bewust voor ingezet. Bij veel gezinnen scharrelde een varken rond het huis en at er alle restjes op die hij tegenkwam of gevoerd kreeg. Als het varken zwaar genoeg was, werd het geslacht en at het gezin er de hele winter van. Een prachtig, eenvoudig voorbeeld van een gesloten voedselkringloop.
Een niet-koosjer varken in een joodse keuken
Zelfs in Jeruzalem, waar van oudsher een religieus taboe heerst op het eten van varkensvlees, werd het economisch nut van het varken ingezien. Drie Israëlische archeologen ontdekten een vrijwel gaaf skelet van een big dat 2.750 jaar geleden tijdens een aardbeving om het leven kwam. Gevonden in een keuken …
Een niet-koosjer varken op het menu in Jeruzalem? Hoe dat precies zit, lees je in het artikel van het NRC.
Het ultieme kringloopdier
'Het ultieme kringloopdier en bron van gezonde voeding', zo omschrijft ABN AMRO het varken in een uitgebreid rapport over de toekomst van de varkenssector.
'Het varken is een dier dat uitstekend in de beoogde kringlooplandbouw past. Het smult al generaties lang van onze restjes en ons afval. Door het gebruik van deze restproducten alsmede door de hoge efficiëntie van Nederlandse varkenshouders behoort de CO2 voetafdruk van het Nederlandse varken met 3,74 kg CO2 per kg tot te laagste ter wereld. En de bodem is nog niet in zicht. Uit onderzoek blijkt dat een verdere afname van de voetafdruk met dertig procent en meer mogelijk is.'
Mest voor energie
'Behalve vlees produceert het varken mest. Deze mest wordt steeds vaker gebruikt voor de opwekking van groene energie voordat de mineralen worden aangewend op het land als natuurlijke meststof voor gewassen en zo de kringlooplandbouw versterken. Het varken als het ultieme kringloopdier en bron van gezonde voeding. Ingewijden weten al jaren dat hier het perspectief voor de sector ligt.'
Zijn alle reststromen geschikt voor varkens?
Varkens eten vrijwel alles, maar nee, niet alles is ook daadwerkelijk geschikt voor ze. Bij Varkenswinkel Oijnk! in Veghel hangen daarom deze slimme blokken aan de muur. Ze laten je in een oogopslag zien welke reststromen uit de levensmiddelenindustrie omgezet worden tot volwaardig varkensvoer.
Welke verschillende reststromen worden hiervoor gebruikt? En welke reststromen zijn wel of juist niet geschikt? Daarnaast wordt in deze varkenswinkel getoond wat we als consument allemaal van het varken kunnen gebruiken.
Varkens voor vliegtuigen
In het bijna twee hectare grote gebied tussen de Polderbaan en de Zwanenburgbaan op Schiphol scharrelen twintig varkens rond. En dat is niet zonder reden. Hun aanwezigheid moet vliegtuigen namelijk beschermen tegen aanvaringen met vogels.
Varkens tegen vogels? Jazeker. De varkens zijn direct na de bietenoogst losgelaten, zodat ze alle oogstresten kunnen opeten vóórdat vogels daartoe de kans krijgen. Hierdoor wordt het gebied onaantrekkelijk voor vogels en is de kans op zogenaamde ‘bird strikes’, waardoor schade aan vliegtuigen kan ontstaan, minimaal.
(Bron: nu.nl)
Cruciale rol in restverwerking
Varkens spelen een cruciale rol spelen binnen een circulair voedselproductiesysteem. Dat blijkt uit onderzoek van vier studenten van de HAS Hogeschool in Den Bosch. Zij rekenden uit dat het dubbele aantal varkens dat op dit moment in Nederland gehouden wordt, gevoed kan worden met rantsoenen gemaakt van reststromen.
In horeca, supermarkten en huishoudens, maar vooral in de voedingsmiddelenindustrie komen iedere dag veel overtollige rest- en zijstromen vrij. Verpakkingsfouten, snijresten of andere niet-verkoopbare producten worden vernietigd en verdwijnen uit het voedselproductiesysteem. Zonde en onnodig, want het allesetende varken weet daar prima raad mee. Bovendien voorkomt hergebruik van voedingsstoffen uitputting van de grond, omdat er minder primaire grondstoffen verbouwd hoeven te worden. Een win-winsituatie.
Herfst in het bos: varkens vinden truffels!
Wist je dat varkens al eeuwenlang worden ingezet voor het zoeken naar truffels, vooral in landen als Frankrijk en Italië? Met hun scherpe neuzen speuren ze moeiteloos de geur van truffels op, waaronder de begeerde herfsttruffel (Tuber uncinatum). Deze slimme snuffelaars zijn van nature aangetrokken tot de geur, wat hen tot goede truffelzoekers maakt!
Uniek kringloopvoer
Een varken haalt niet gauw zijn platte neus ergens voor op. Alles wat eetbaar is, gaat er bij hem in als zoete koek. En ook zoete koek zelf is een prima maaltje voor een varken.
Dat weet ook diervoederproducent Nijsen company. Het Limburgse bedrijf zamelt al decennia lang resten uit de voedingsmiddelenindustrie in die anders vergist zouden worden of op de vuilnisbelt belandden. Alle overtollige of afgekeurde reststromen, zoals brood, koek, snoep en vlaai, worden verwerkt tot unieke grondstoffen die de basis vormen voor circulaire varkensvoeders.
Het aanpakken van voedselverspilling
Op 16 oktober is het Wereldvoedseldag, een dag waarin wereldwijd aandacht gevraagd wordt voor voedselzekerheid. Dit houdt in dat we stilstaan bij de beschikbaarheid van voldoende en gezond voedsel voor iedereen.
Hierbij richten we ons ook op het aanpakken van voedselverspilling. In plaats van reststromen uit de levensmiddelenindustrie, zoals koekjes, brood en rijstwafels, weg te gooien, worden deze reststromen slim ingezet als voedzame voeding voor varkens. Hierdoor helpen ze ons om afval te verminderen. ♻️✨
Stadstuinvarkens
De stadstuinvarkens van De Herkomst in Amsterdam-Osdorp vormen een ultiem voorbeeld van een gesloten voedselkringloop. De twintig varkens aan de rand van de hoofdstad worden volledig en exclusief gevoed met reststromen van de stad én worden gegeten door de inwoners van diezelfde stad.
De Herkomst haalt reststromen op bij winkels, brouwers, kaasmakers en telers in en rond Amsterdam. Met deze resten worden de twintig varkens op de stadsboerderij gevoed. Na een goed leven, waarin de varkens vrij zijn om hun natuurlijke gedrag te vertonen en ze langzaam groeien, worden de dieren geslacht. Het vlees wordt verkocht aan Amsterdamse particulieren en de lokale horeca. Zo worden afgedankte voedselresten omgezet in smakelijke maaltijden. Geen verspilling meer!
Einde aan de verspilling
De stichting Samen Tegen Voedselverspilling heeft een duidelijk doel voor ogen: de voedselverspilling in Nederland voor 2030 met de helft verminderen. Een groot aantal bedrijven en publieke organisaties in heel Nederland bundelen daartoe hun krachten.
Hoe ze de verspilling willen halveren? Onder andere door een monitoringssysteem op te zetten, tips te geven aan consumenten hoe er thuis minder verspild kan worden, door innovatieve oplossingen te ontwikkelen en door wetgeving voor een circulaire economie te stimuleren.
Samen maken we Nederland verspillingsvrij. Doe je ook mee?
Spreekwoord: Vele varkens maken de spoeling dun
Dit betekent dat wanneer je iets met veel mensen moet delen, iedereen maar weinig krijgt. Het spreekwoord werd vaak gebruikt bij het verdelen van bijvoorbeeld een maaltijd of een erfenis. Hoe meer mensen een deel krijgen, hoe minder ieder individu ontvangt.
Wist je dat "spoeling" een dikke brij van tafel- of keukenafval is, aangelengd met water, dat vroeger aan varkens werd gevoerd? Met veel varkens moest er meer water worden toegevoegd aan de spoeling, waardoor de voedzaamheid afnam.
keukenrestjes als feestmaal voor varkens
Vroeger was het heel gebruikelijk om (bijna) al het keukenafval aan de varkens te voeren. Met de schillenboer als een opvallend voorbeeld hiervan.
De "schillenboer" was een bekend fenomeen in deze samenwerking tussen mens en dier. Hij ging langs de deuren om groente- en fruitresten op te halen, die vervolgens werden gebruikt als voeding voor de varkens of voor compostering. Wist jij dat een varken een echte alleseter is?
Wist je dat de darmen van biggen in slechts elf weken tijd groeien van 4 meter naar maar liefst 15 meter?
Dat is een groei van ruim 14 centimeter per dag!
Na deze jeugdgroei is de darm nog steeds niet uitgegroeid!* Vergeleken met ons, hebben varkens dus een behoorlijk indrukwekkend spijsverteringskanaal!
Waarom hebben varkens zulke lange darmen nodig?
Nou, het varken is een alleseter, net als wij mensen!
Ze kunnen met hun maagdarmkanaal dan ook bijna alles verteren. Wist je dat ze zelfs kleine dieren en insecten kunnen eten? Varkens voeden zich niet alleen met groenten, fruit en planten, maar ook met knollen, zaden, insecten, wormen en zelfs kleine dieren.
Een ware held tegen verspilling, dat varken!
* De eindlengte van de darm verschilt bij een volwassen varken (bijv. door rasinvloeden).
De Ladder van Moerman
De Ladder van Moerman laat zien op welke manieren voedselreststromen verwaard kunnen worden. Het voorkomen van reststromen is de meest wenselijke situatie en staat daarom bovenaan, het storten van afval sluit de ladder onderaan.
Voedselkringlopen zijn alleen te sluiten mét dieren, in het bijzonder met het varken. Daarom nemen varkens en andere dieren een hoge plek in op de Ladder van Moerman. Zij eten voedselresten die niet geschikt zijn voor humane consumptie en zetten deze om in melk, eieren en vlees voor menselijke consumptie en mest als minerale voeding voor planten.